डम्बरकृष्ण श्रेष्ठ
भोटेकोशी, सिन्धुपाल्चोकमा
अँध्यारोमा बस्नुपरेको जलस्रोतको धनी देश नेपालको लागि विद्युत् जति आवश्यक छ, देशको अर्थतन्त्रमा पर्यटन क्षेत्रको संरक्षण र विकास त्यत्तिकै जरुरी। चिलिमे जलविद्युत् कम्पनी र नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले रु.१२ अर्ब २८ करोडको लगानीमा सिन्धुपाल्चोकमा १०२ मेगावाट क्षमताको मध्य भोटेकोशी जलविद्युत् आयोजना निर्माण गर्दैछन्। यसबाट र्याफ्टिङ र कायकिङका लागि विश्व प्रसिद्ध भोटेकोशीको आकर्षण गुम्ने भएकाले आयोजनालाई ७५ मेगावाटमा सीमित गरी गातीमा प्रस्तावित विद्युत्गृहलाई सखुवामा सारेर नदी संरक्षण गर्नुपर्ने माग पर्यटन व्यवसायीहरूको छ। तर आयोजना निर्माता र राजनीतिक दलहरू अहिलेलाई पर्यटन भन्दा जलविद्युत् महत्वपूर्ण भएकाले हाल डिजाइन गरिएअनुरुप बनाउनुपर्ने अडानमा छन्।
१० मङ्सिरमा मध्य भोटेकोशी जलविद्युत् कम्पनीले सखुवामा आयोजना गरेको अन्तरक्रियामा नेकपा एमालेका पूर्व सांसद् सुभाष कर्माचार्यको भनाइ थियो, “नदी जोगाउने र पर्यटक ल्याउने कुरा आफ्नो ठाउँमा छ, तर सबैभन्दा पहिले हामीलाई उज्यालो चाहिएको छ।” जलविद्युत्लाई प्राथमिकता दिने र पर्यटनलाई पनि सक्दो जोगाउने कुरा गर्दै एनेकपा मा'वादीका सभासद् राजकुमार श्रेष्ठले तर मध्य भोटेकोशीमा स्थानीय बासिन्दाको जीवनस्तर उकास्न र गाउँ विकास गर्न विद्युत् नै महत्वपूर्ण भएको बताए।
कार्यक्रममा आयोजना प्रबन्धक कुलमानसिंह तामाङले सार्वजनिक-निजी साझ्ेदारीमा बन्न लागेको मध्य भोटेकोशीले तल्लो तहका जनताको आयस्तर बढाउने आकर्षण देखाए। आयोजनाले पर्यटनलाई असर पार्ने कुरा उठिरहेका बेला उनले इको हाइड्रो-टुरिजमको अवधारणा अनुसार चीनमा जस्तै हाइड्रोपावर हेर्ने पर्यटक भित्र्याउन सकिने र र्याफ्टिङका लागि आयोजना भन्दा दक्षिणको क्षेत्रमा नयाँ संरचना थपिने बताए।