Monday, March 26

नेपालमा औसत वर्षा १३ मिलिमिटर बढ्दो, वर्षातका दिन घट्दो

मनोज अधिकारी
पोखरा, नेपाल 
जलवायु परिवर्तका कारण नेपालमा वर्षेनी औसत वर्षाको मात्रा बढ्दो र वर्षात्का दिनहरु घट्दो क्रममा रहेको विज्ञहरुले बताएका छन्। मौसममा आएको अनेपेक्षित परिवर्तका कारण यसले खण्बृष्टि र अतिबृष्टिको खतरा समेत बढाएको विज्ञहरुले औंल्याएका छन्।  

पृथ्वीको भूमध्यरेखीय क्षेत्रको तुलनामा ध्रुवीय क्षेत्रमा तापक्रम छिटो गतिमा बढ्नुका साथै औसत वर्षा पनि बढ्दै गईरहेको छ। यसले हिउँ तथा हिमनदीहरुको पल्लने दर बढाउनुका साथै समुद्री सहत समेत बढाउँदै लगेको छ। तापक्रमको बृद्विले पृथ्वीको ध्रुवीय क्षेत्रको हिउँको विशाल भण्डार पग्लिंदै गएको विभिन्न तथ्याङ्कले देखाएका छन्। यस्तो अवस्थाले हिमाली क्षेत्रका हिउँ तथा हिमनदीहरुको पग्लिने क्रम तिब्र बनाउँदै लगेको हो छ।

विश्व पानी तथा मौसम दिवसका अवसरमा पोखरामा आयोजित कार्यक्रममा विज्ञहरुले जलवायु परिवर्तनका कारण नेपालमा समेत मनसुनी वर्षा छिटो सुरु भई ढिलो अन्त्य हुने गरेको बताए। उनीहरुले यस्तो अवस्थाले तराई र पहाड मात्र नभई हिमाली क्षेत्रमा समेत असर पारिरहेको बताएका छन्। संसारभर बिहीबार अन्तराष्ट्रिय पानी दिवस मनाईया भने शुक्रबार विश्व मौसम दिवस मनाईदैछ।

जल तथा मौसम विज्ञान विभागका महानिर्देशक केशवप्रसाद शर्माले नेपालमा औसत १३ मिलिमिटरका दरले वर्षा बढ्दै गईरहेको जानकारी दिए। मौसमीतथ्याङ्कअनुसार नेपालमा प्रतिवर्ष शुन्य दशमलव ८ (०.८) दिनले वर्षा घटेको पाईएको उनले बताए। 

Thursday, March 8

Out on a limb


Dewan Rai
Last Dasain, villagers in Gaurikhan of Dadeldhura were woken up by a fleet of bulldozers roaring through the thick sal forests nearby. They were happy because it shortened their trip to Mahendranagar.

A 25-km road was constructed through the community forests on Chure hills, but suspicions were aroused because a road for just four households seemed fishy. The corruption watchdog, CIAA, started investigating.

"All evidence point to a premeditated plan involving political leaders, forest officials, user group members, contractors and local authority," says Krishna Prasad Dhungel at the CIAA. "It is impossible for smugglers alone to successfully carry out a plan of that magnitude without political protection."

Dhungel's investigation team visited the field last month and found loggers used chain saws to fell trees and truck them away on the newly-constructed road. He counted at least 25 trucks in Jogbudha valley alone. The team found that timber worth Rs 12 million was cut from six community forests in two months.

Thursday, March 1

पश्चिम सेती बनाउन चिनियाँ कम्पनीसंग सहमति


सात सय पचास मेगावाटको जलाशययुक्त पश्चिम सेती आयोजना नेपालकै आन्तरीक खपतका लागि निर्माण गरिने गरी एउटा चिनियाँ कम्पनीसंग सरकारले बुधबार सहमति गरेको छ।
पश्चिम सेती
आयोजनाका लागि लाग्ने सवा खर्ब रुपियाँ मध्ये तीन चौथाई उक्त कम्पनीले लगानी गर्ने छ भने नेपाल विद्युत प्राधिकरणका लागि छुट्ट्याइएको बाँकी एक चौथाईका लागि चाहिने पैसाको जोहो समेत उसैले गरिदिने नेपाली अधिकारीहरुले बताएका छन्।

अपरिहार्य
खुरुखुरु प्रक्रिया अघि बढे सात वर्षभित्र बनिसक्ने ठानिएको उक्त आयोजना आगामी वर्षहरुमा लोड शेडिंग हटाउन अपरिहार्य भएको अधिकारीहरुको भनाई छ।
विगतमा एउटा अष्ट्रेलियाली कम्पनी स्मेकले सहमति गरेको १६ वर्षसम्मपनि आयोजना बनाउन नसकेपछि ६ महिना अगाडि पश्चिम सेतीको लाइसेन्स खोसेर सरकार आफैंले लिएको थियो।
त्यसपछि विश्वकै सबभन्दा ठूलो जलविद्युत कम्पनी भनिएको थ्री गोर्जेजसंग महिनौंसम्मको पत्राचार र कुराकानीपछि बुधबार काठमाण्डौंमा प्रारम्भिक सहमति भएको हो।
“सार्वजनिक निजी साझेदारीको आधारमा नेपालको आन्तरीक खपतको लागि विकास गर्ने गरी सम्झौता भएको छ,” पश्चिम सेतीबारे कुराकानी गर्न गठित टोलीका नेता तथा उर्जा मन्त्रालयका प्रवक्ता अर्जुन कार्कीले बताए।

Saturday, February 25

पश्चिम सेती जलविद्युत् निर्माणका लागि आइतबारदेखि छलफल सुरु हुने

ऊर्जा मन्त्री पोष्टबहादुर बोगटीले पश्चिम सेती जलविद्युत् आयोजना निर्माणका लागि चीनको थिर–गोर्जेजसँग आइतबारदेखि छलफल सुरु हुन लागेको बताएका छन्। थिर–गोर्जेजले सरकारी निजी साझेदारीमा यो आयोजना प्रस्ताव गरेपछि आइतबारदेखि वार्ता हुन लागेको हो।ऊर्जा मन्त्रालयले गत महिना उसको प्रस्तावअनुसार वार्ता गर्न यो कम्पनीलाई पत्राचार गरेको थियो। 

'२६ तारिखमा चिनिया टोली आउँदैछ, उनीहरुसँग थप छलफल हुनेछ,' मन्त्री बोगटीले भने। चिनिया पर्व ल्होसारले गर्दा गत महिना आउन नसकेको टोली आइतबार आएपछि वार्ता सुरु हुनेछ।
१६ वर्षसम्म अष्ट्रेलियाको स्मेक कम्पनीले लाइसेन्स लिएर निर्माण सुरु गर्न सकेको थिएन। गत साउनमा सरकारले यसको लाइसेन्स रद्द गरेको थियो। 
पत्रकार विकास थापाद्वारा लिखित 'नेपालमा जलविद्युत्' पुस्तकको विमोचन कार्यक्रममा मन्त्री बोगटीले विद्युत् प्राधिकरणमा कर्मचारी भर्ना गर्नका लागि सबैतिरबाट दबाब भए पनि अहिलेसम्म नगरेको बताए।
पत्रकार थापाले नेपालको जलविद्युत् क्षेत्रका विभिन्न आयामलाई उल्लेख गरेर लेखेको पुस्तकमा जलविद्युत् आयोजनाहरु अघि बढ्न नसक्नुका रहस्य, अरुण तेस्रो आयोजनालगायतका विषयमा रहस्य सार्वजनिक गरेका छन्। झण्डै १८ वर्षसम्म पत्रकारितामा संलग्न रहेका थापाको पुस्तकबारेमा विश्लेषक सौरभ र पूर्व जलस्रोत सचिव सोमनाथ पौडेलले चर्चा गरेका थिए।

श्रोत: www.nagariknews.com 

Thursday, February 23

Piluwakhola Hydropower Project

Arun Valley Hydropower Development Company has constructed and operating Piluwakhola Small Hydropower Project at Sankhuwasava District in Koshi Zone. This is a run of river type project located in Eastern Part of the country at Piluwa River, a tributary of Arun River. The power purchase agreement with Nepal Electricity Authority (NEA) was completed in 2000 to supply 19.56GWh per annum. The construction of this project was started in March 2000 and completed in August 2003. The plant started commercial operation from 18 September 2003. The power generated from the project is synchronized into 33kV national grid close to the project and it helped to minimize the system losses. Nearly 300 villages of Sankhuwasabha, Terathum, Bhojpur and Dhankuta districts are directly benefited from the reliable supplied by this project. It has improved the livelihood of people of these areas. 

Salient Features 
Installed Capacity3.0 MW
Design Discharge3.5 m3/sec
Gross Head112.5 meters
Contract Energy 19.547 GWh
Construction Period36 months
Total Project CostNRs. 326.4 million
Cost Per KilowattUS$ 1451 Per KW (1 US $ =NRs.75)